Από τον Σύλλογο Ιδιοκτητών Γης Καρυστίας: σε σχέση με τις διατάξεις του άρθρου 11 του νομοσχεδίου «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων» του Υπουργείου Επικράτειας
  • ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

    Ι.Από τον Σύλλογο Ιδιοκτητών Γης Καρύστου
    σε σχέση με τις διατάξεις του άρθρου 11 του νομοσχεδίου «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων» του Υπουργείου Επικράτειας ιδία δε σε σχέση με την παράγραφο 4, όπου αφήνεται να εννοηθεί ευθέως ότι μπορεί να απαλλοτριώνονται δασικές εκτάσεις με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Υποδομών και Δικτύων υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικών προσώπων και δασικών εκτάσεων και μάλιστα χωρίς να απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας χαρακτηρισμών εκτάσεων του άρθρου 14 του Ν. 99881979 ή η τήρηση οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας μου ζητήθηκε να εκφράσω τις νομικές μου απόψεις για το αν μπορεί να απαλλοτριώνονται δασικές εκτάσεις υπό τις προβλέψεις του ως άνω υπό ψήφιση νομοσχεδίου ουσιαστικά υπέρ φυσικών ή ιδιωτικών νομικών προσώπων προκειμένου να εγκαθίστανται σταθμοί παραγωγής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

    ΙΙ.Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 117 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους…… και κατά την παρ. 2 ότι κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια, που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο…..

    Εξ άλλου με το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι « Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός.

    Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας.

    Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.

    Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.

    Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση η άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.»

    Τέλος στην παράγραφο 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος ορίζεται ότι « Η αναγκαστική απαλλοτρίωση δασώνή δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου επιτρέπεται μόνο υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 17, για λόγους δημόσιας ωφέλειας.

    Διατηρείται πάντως η μορφή τους αμετάβλητη ως δασική».

    Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων του Συντάγματος προκύπτει με σαφήνεια ότι ακόμη και αν ήταν δυνατή η εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατόπιν απαλλοτριώσεως αυτών σε δασικές εκτάσεις και πάλιν είναι προφανές ότι οι απαλλοτριώσεις δασικών εκτάσεων υπερ ιδιωτών (φυσικών προσώπων ή νομικών προσώπων) θα προσέκρουε ευθέως στην διάταξη του άρθρου 117 παρ. 4 όπου οι απαλλοτριώσεις ιδιωτικών δασικών εκτάσεων χάριν κοινής ωφέλειας επιτρέπεται μόνον υπέρ του Δημοσίου και όχι υπέρ ιδιωτών.

    Μάλιστα στο σημείο αυτό πρέπει να τονισθεί ότι ιδιαιτέρως προσκρούει στο άρθρο αυτό του συντάγματος η απαλλοτρίωση δασικών εκτάσεων για την εγκατάσταση «αιολικών εγκαταστάσεων» όχι μόνον εκείνες που θα γίνουν υπέρ ιδιωτών αλλά και επειδή ουσιαστικά εν τοις πράγμασι η εγκατάσταση αιολικού πάρκου και η διατήρηση της έκτασης αμετάβλητης ως προς την δασική μορφή είναι έννοιες πασίδηλα συγκρουόμενες, αφού οι εργασίες εγκατάστασης αλλοιώνουν την μορφή του τόπου εγκαταστάσεων.

    Επομένως καθ’ ο μέρος αναφέρεται στην παρ. 1 του άρθρου 11 του υπό ψήφιση νομοσχεδίου ότι επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ή η σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επ’αυτών για την εξυπηρέτηση των Στρατηγικών επενδύσεων και των βοηθητικών και συνοδών έργων….. και δασικών εκτάσεων παρ. 4 του άρθρου 11 είναι προεχόντως ως νομοθετική πρόβλεψη αντισυνταγματική, ενώ μάλιστα ουσιαστικά δεν διευκρινίζεται υπέρ ποίου κυρύσσονται απαλλοτριώσεις.

    Εκ του γεγονότος ότι στην παρ. 1 του άρθρου 13 ορίζεται ότι η αίτηση προς το Σώμα Ορκωτών Λογιστών για την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου που απαλλοτριώνεται υποβάλλεται από την εταιρεία που ιδρύεται με το υπό ψήφιση Νομοσχέδιο «Επένδυσε στην Ελλάδα Α.Ε» για λογαριασμό του κυρίου του έργου και από το αναφερόμενο στην ίδια παράγραφο εδάφιο τελευταίο ότι η αμοιβή του ΣΟΕ καταβάλλεται από τον ιδιώτη υπέρ’ου η απαλλοτρίωση….. επιβεβαιώνεται ότι παρά την ανάμειξη του Δημοσίου δια την κήρυξη της απαλλοτρίωσης και την προώθηση των διαδικασιών της απαλλοτρίωσης εν τέλει αυτές κηρύσσονται υπέρ ιδιωτών των οποίων ασφαλώς ισχυρό κίνητρο είναι το επιχειρείν χάριν του κέρδους.

    Άλλωστε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις δασικών εκτάσεων η Πολιτεία είχε προβλέψει και παλαιότερα με την παρ. 9 του άρθρου 2 του Ν. 2941/2001 που προστέθηκε στο άρθρο 35 του Ν. 2773/1999 μετά την παράγραφο 3 ως νέες παράγραφοι με τους αριθμούς 4και 5 και ήδη κρίθηκε ότι «Ναι μεν μετά την έναρξη της ισχύος των διατάξεων του άρθρου 2 του ν. 2941/2001 (12.9. 2001), ναι μεν αφ’ενός είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρέυματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, δημόσιες ή ιδωτικές, στις τελευταίες και αφ’ετέρου δε είναι, πλέον, επιτρεπτή και η επιβολή αναγκαστικής απαλλοτριώσεως για την απόκτηση της εκτάσεως που κρίνεται αναγκαία για την εγκατάσταση τωνανωτέρω σταθμών και του δικτύου μεταφοράς της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, όμως σύμφωνα, όμως με την παρ. 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος, η οποία δεν εθίγη από την αναθεώρηση του έτους 2001, και μετά της ανωτέρω συνταγματικές και νομοθετικές μεταβολές, εξακολουθεί να απαγορεύεται η υπέρ ιδιωτών αναγκαστική απαλλοτρίωση των δασών και δασικών εκτάσεων που ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου.

    Η απαγόρευση αυτή, όπως προκύπτει από την ανωτέρω συνταγματική διάταξη είναι απόλυτη, δηλαδή δεν εξαρτάται ούτε από το γεγονός ότι η υπέρ του ιδιώτη απαλλοτρίωση εξυπηρετεί σκοπό δημόσιας ωφέλειας, προυπόθεση, άλλωστε,η οποία πρέπει, κατ’ άρθρο 17 παρ. 2 του Συντάγματος, να συντρέχει σε κάθε περίπτωση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ούτε από το γεγονός ότι η πραγματοποίηση του σκοπού της απαλλοτρίωσης συνεπάγεται περιορισμένη μόνον επέμβαση στην απαλλοτριούμενη έκταση, της οποίας ο δασικός χαρακτήρας παραμένει αναλλοίωτος, δεδομένου ότι η τελευταία αυτή προϋπόθεση αφορά την υπέρ του Δημοσίου απαλλοτρίωση ιδιωτικού δάσους ή ιδιωτικής δασικής εκτάσεως, η οποία και μόνον εξακολουθεί, και μετά την συνταγματική αναθεώρηση του έτους 2001, να επιτρέπειται, βάσει της διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 117 του Συντάγματος (βλ. Σ.τ.Ε 1675/1999 Ολ. 964/2008).

    Τέλος είναι προφανές ότι και οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου αυτού εντάσσονται στα πλαίσια μιας διαχρονικά εμμονής της Πολιτείας να παραδώσει ερήμην των ιδιοκτητών της γης στους ιδιώτες επενδυτές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιοχή της Ν. Καρυστίας και της Εύβοιας γενικότερα.

    Και τούτο γιατί έχει προηγηθεί η ψήφιση του νόμου για την «επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και άλλες διατάξεις σε θέματα αρμοδιοτήτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, ενέργειας και κλιματικής Αλλαγής» όπου στο άρθρο 12 παρ. 11 α) και β) και γ)δημιουργείται τεκμήριο νομιμότητας με τον χαρακτηρισμό της έκτασης εγκατάστασης και από το ότι η εγκατάσταση σταθμού Α.Π.Ε υπάγεται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας η άδεια εγκατάστασης του σταθμού εκδίδεται μόνον αν εξασφαλισθεί δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης ή μίσθωσης της έκτασης αυτής από τον ιδιοκτήτη της, ως προς την κυριότητα όμως του οποίου ισχύουν και εννοείται τότε θα ζητείται από αυτόν η συναίνεση με παραχώρηση χρήσης ή μίσθωσης οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 3208/2003 με κυρίαρχη αυτή της παραγράφου 1γ σύμφωνα με την οποία ουσιαστικά το Δημόσιο αναγνωρίζει ως κυρίους δασικών εκτάσεων μόνον εκείνους που έχουν αναγνωρισθεί με αμετάκλητες αποφάσεις των Πολιτικών Δικαστηρίων στις οποίες διάδικος αρχικά ή κατά παρέμβαση ήταν το Δημόσιο.

    Έτσι όμως καθιερώνεται ένα ανεπίτρεπτο προνόμιο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου κάθε φορά που οι ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων στη περιοχή της Ν. Καρυστίας δεν έχουν αναγνωρισθεί έναντι του Δημοσίου κατά καταστρατήγηση έτσι του άρθρου 17 και 4 του Συντάγματος.

    Και μάλιστα όλα αυτά όταν είναι γνωστόν ότι η Εύβοια δεν περιήλθε στο Ελληνικό Κράτος ως διάδοχο του Τουρκικού Δημοσίου με δικαίωμα πολέμου, όπως οι υπόλοιπες περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας, αφού ειδικά η Εύβοια δεν καταλήφθηκε από τον Ελληνικό απελευθερωτικό στρατό, αλλά παραδόθηκε από τις τουρκικές αρχές του νησιού στην ελληνική κυβέρνηση, με την υποχρέωση, όμως, που περιλήφθηκε στο από 3-2-1830 πρωτόκολλο του Λονδίνου, ως όρος, να αγορασθούν τα τουρκικά κτήματα από το Ελληνικό κράτος, δυνατότητα ωστόσο, την οποία δεν είχε το τελευταίο, με αποτέλεσμα να τα αγοράσουν, ύστερα από υπόδειξη της Κυβερνήσεως, Έλληνες και ξένοι κεφαλαιούχοι, ώστε να περιληφθεί η Εύβοια στα σύνορα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και επομένως ακόμη και οι δασικές εκτάσεις της Εύβοιας και ειδικά της Ν. Καρυστίας που βρίθουν παλαιόθεν τίτλων ιδιοκτησίας να είναι ιδιωτικές (βλ. ΕφΑθ 2516/2008, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 5279/2008, δημ. ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, βλ. και ΑΠ 856/2007, δημ. ΤΝΠ ΔΣΑ, βλ. και Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, έκδοση Εκδοτικής Αθηνών, τομ. IB σελ. 577 και 615).

    Χαλκίδα 16-11-2010
    Ο Γνωμοδοτών Δικηγόρος

    Γιώργος Ι. Παπαγεωργίου
    π. Βουλευτής Ευβοίας